Standardy ochrony małoletnich w podmiotach leczniczych
SALVE i SALVE MED
Działając na podstawie art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością ma tle seksualnym i ochronie małoletnich (tekst jedn. Dz. U. 2023, poz. 1304) wprowadza się „Standardy ochrony małoletnich w podmiotach leczniczych : SALVE i SALVE MED”.
Sekcja I. Postanowienia ogólne i definicje
- Niniejsze „Standardy ochrony małoletnich” (zwane dalej „Standardami”) określają zasady i procedury postępowania zapewniające bezpieczne relacje pomiędzy Małoletnimi, a personelem podmiotu leczniczego Salve i Salve Med oraz zasady postępowania w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia krzywdzenia Małoletniego.
- Standardy obowiązują wszystkich członków personelu, pacjentów, osoby towarzyszące pacjentom, w szczególności rodziców, opiekunów prawnych i faktycznych, a także inne osoby przebywające na terenie podmiotu leczniczego.
- Użyte w niniejszych „Standardach ochrony małoletnich” pojęcia oznaczają:
1) Standardy – niniejsze Standardy ochrony małoletnich;
2) Przychodnia – podmiot leczniczy Salve i Salve Med,
4) Małoletni – osoba, w tym pacjent, która nie ukończyła 18. roku życia;
5) Niebieska Karta – procedura „Niebieskiej Karty”, o której mowa wustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej(tekst jedn. Dz. U. 2024, poz. 424)
6) Rejestr – Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, o którym mowa w ustawie z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tekst jedn. Dz.U. 2023, poz. 1304 ze zm.);
7) K.k. – ustawa z dnia 6 czerwca 1967 r. Kodeks karny (tekst jedn. Dz. U.2024, poz. 17 ze zm.);
8) K.r.i.o. – ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy(tekst jedn. Dz. U. 2023, poz. 2809 ze zm.);
9) Opiekun prawny – osoba sprawująca opiekę nad Małoletnim na podstawie obowiązku ustawowego, w tym rodzic lub inny przedstawiciel ustawowy;
10) Opiekun faktyczny – osoba sprawująca faktyczną opiekę nad Małoletnim, pomimo braku obowiązku ustawowego;
11) U.p.n. – ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600 ze zm.);
12) Pracownik – osoba wykonująca lub zamierzająca wykonywać obowiązki zawodowe w podmiocie leczniczym w ramach stosunku pracy lub stosunku cywilnoprawnego, w tym w szczególności umowy zlecenia, kontraktu B2B lub umowy wolontariatu;
13) Krajowy Rejestr Karny – Krajowy Rejestr Karny, o którym mowa w ustawie z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U.2023, poz. 1068 ze zm.)
14) Kierownik – kierownik podmiotu leczniczego;
- Za wdrożenie, realizację i nadzór nad wykonywaniem Standardów odpowiada Kierownik lub osoba przez niego upoważniona na piśmie.
Postanowienia Standardów dotyczące Kierownika stosuje się odpowiednio do osoby upoważnionej, o której mowa w zdaniu poprzedzającym.
Sekcja II. Bezpieczne relacje pomiędzy małoletnim a personelem. Zachowania niedozwolone
- Rekrutacja personelu
- Do wykonywania obowiązków zawodowych w podmiocie leczniczym, w tym w szczególności w zakresie kontaktów z małoletnimi, dopuszczone są wyłącznie Pracownicy, których dane nie zostały ujawnione w Rejestrze oraz niekarane za przestępstwa określone w rozdziałach XIX, XXV oraz art. 189a i art. 207 K.k. oraz przepisach u.p.n. lub za odpowiadające im przestępstwa przewidziane w przepisach prawa obcego.
- Przed dopuszczeniem Pracownika do wykonywania obowiązków zawodowych, a w przypadku zatrudnienia w ramach stosunku pracy, przed jego nawiązaniem, Kierownik:
- uzyskuje informację, czy dane Pracownika zamieszczone są w Rejestrze;
- żąda od Pracownika przedłożenia informacji z Krajowego Rejestru Karnego, a w przypadku Pracowników będących obywatelami innego państwa – informacji z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
- Przed nawiązaniem stosunku pracy lub rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych w przypadku stosunku cywilnoprawnego Pracownik zobowiązany jest złożyć oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedłożyć informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
- W przypadku, gdy prawo państwa obcego nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa, a w przypadku braku takiego rejestru – oświadczenie.
- Relacje pomiędzy personelem a Małoletnim
- Personel Przychodni buduje relacje z Małoletnimi z poszanowaniem ich praw oraz dóbr osobistych, w tym prawa pacjenta oraz prawa do intymności i prywatności.
- Przed udzieleniem świadczenia zdrowotnego Małoletniemu oraz w trakcie jego udzielania Pracownik zobowiązany jest:
- udzielać Małoletniemu w sposób przystępny i zrozumiały niezbędnych informacji o celu, przebiegu oraz możliwych następstwach świadczenia zdrowotnego;
- zapewnić udzielanie świadczenia zdrowotnego w warunkach zapewniających poszanowanie intymności Małoletniego;
- zapewnienie obecności rodzica, opiekuna prawnego lub opiekuna faktycznego oraz udzielanie im niezbędnych informacji dotyczących stanu zdrowia Małoletniego;
- zadbać, by rodzic, opiekun prawny lub opiekun faktyczny nie utrudniał procesu udzielania świadczeń zdrowotnych (np. poprzez straszenie dziecka);
- reagować na wszelkie przejawy agresji fizycznej lub werbalnej wobec Małoletniego, w tym również ze strony rodziców, opiekunów prawnych lub opiekunów faktycznych;
- odmówić lub zaprzestać udzielania świadczeń zdrowotnych w przypadku, gdy z okoliczności, w tym zachowania Małoletniego lub osób mu towarzyszących, wynika, że udzielenie świadczenia może wywołać lub zwiększyć krzywdę Małoletniego, a względy zdrowotne się temu nie sprzeciwiają.
- Zabronione są:
- naruszanie integralności cielesnej Małoletniego w sposób i w zakresie nieuzasadnionym celem świadczenia zdrowotnego;
- wszelkie zachowania mogące budzić lęk, upokorzenie lub poczucie wstydu Małoletniego;
- wprowadzanie Małoletniego w błąd co do zakresu, celu i następstw udzielanych świadczeń zdrowotnych;
- dyskryminowanie Małoletniego z jakichkolwiek przyczyn, w tym ze względu na wiek lub stopień rozwoju;
- bagatelizowanie zgłaszanych przez Małoletniego potrzeb lub symptomów (np. bólu, lęku);
- utrwalanie, rozpowszechnianie i jakiekolwiek wykorzystywanie wizerunku Małoletniego bez uprzedniej pisemnej zgody jego przedstawiciela ustawowego.
- Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet
- Przychodnia nie udostępnia Małoletnim możliwości korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet.
- Wszelkie przypadki niedozwolonego korzystania przez Małoletniego z sieci Internet przy wykorzystaniu sieci teleinformatycznej Przychodnia ,Pracownicy zobowiązani są zgłaszać Kierownikowi.
Sekcja III. Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia
lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego.
- Krzywdzeniem Małoletniego są wszelkie przejawy przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej, seksualnej wobec Małoletniego, niezależnie od miejsca popełnienia, czasu trwania, intencji sprawcy, a także skutków i rozmiarów krzywdy wyrządzonej Małoletniemu. W szczególności za przejawy krzywdzenia Małoletniego uznaje się:
- naruszenie integralności cielesnej Małoletniego, w tym uszkodzenie ciała, naruszenie czynności narządu ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia;
- poniżanie, upokarzanie lub ośmieszanie Małoletniego;
- groźby kierowane wobec Małoletniego;
- praktyki manipulacyjne wobec Małoletniego;
- uniemożliwianie lub utrudnianie zaspokajania przez Małoletniego podstawowych potrzeb życiowych (np. wyżywienie, ubranie, schronienie, edukacja);
- dyskryminowanie Małoletniego z jakichkolwiek przyczyn.
- W przypadku podejrzenia krzywdzenia Małoletniego lub uzyskania informacji o krzywdzeniu Małoletniego, Pracownik zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tych okolicznościach Kierownika lub osobę go zastępującą. Informację należy przekazać w sposób zapewniający bezpieczeństwo i poufność danych oraz zabezpieczyć je przed dostępem osób nieuprawnionych.
- W przypadku, o którym mowa w ust. 2 Pracownik, który powziął podejrzenie o krzywdzeniu małoletniego lub uzyskał informację o krzywdzeniu, zobowiązany jest sporządzić pisemną informację zawierającą w szczególności:
- imię i nazwisko Pracownika,
- imię i nazwisko Małoletniego;
- imię i nazwisko oraz dane kontaktowe opiekunów prawnych albo opiekunów faktycznych Małoletniego;
- datę stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 1;
- opis stwierdzonych okoliczności;
- datę sporządzenia informacji;
- wskazanie osoby, której udzielono informacji o okolicznościach, o których mowa w ust. 1.
- W przypadku, gdy okoliczności, o których mowa w ust. 2, zostały stwierdzone w trakcie lub w związku z udzielaniem Małoletniemu świadczeń zdrowotnych, Pracownik udzielający świadczeń dokonuje stosownej wzmianki w dokumentacji medycznej Małoletniego pacjenta.
- Na podstawie informacji, o których mowa w ust. 2, Kierownik lub osoba go zastępująca dokonuje weryfikacji uzyskanych informacji w szczególności poprzez:
- rozmowę z Pracownikiem;
- rozmowę z Małoletnim – w miarę możliwości oraz z uwzględnieniem wieku i stopnia rozwoju Małoletniego,
- rozmowę z rodzicami, przedstawicielami ustawowymi lub opiekunami;
- weryfikację dokumentacji, w przypadku gdy okoliczności, o których mowa w ust.1, zostały udokumentowane i znajdują się w dyspozycji Kierownika;
- zasięgnięcie, w miarę możliwości, opinii psychologa, prawnika lub innych ekspertów – pod warunkiem zapewnienia poufności danych Małoletniego oraz zobowiązania ww. osób do zachowania tajemnicy zawodowej.
- Po dokonanej weryfikacji Kierownik podejmuje decyzję o ewentualnym zainicjowaniu postępowania (postępowań) formalnoprawnego, w szczególności złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa lub zawiadomienia właściwego sądu opiekuńczego.
- W przypadku podejrzenia, że osobą odpowiedzialną za wyrządzenie krzywdy Małoletniemu jest Pracownik, Kierownik niezwłocznie, niezależnie od pozostałych czynności podejmowanych w celu wyjaśnienia okoliczności, sprawy, niezwłocznie odsuwa Pracownika od procesu udzielania świadczeń zdrowotnych Małoletniemu i zapewnia, by Pracownik nie miał i nie pozostawał w kontakcie z Małoletnim do czasu wyjaśnienia sprawy. W przypadku, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym Kierownik wszczyna wewnętrzne postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia podstaw i zakresu ewentualnej odpowiedzialności Pracownika oraz podjęcia dalszych działań prawnych wobec Pracownika, niezależnie od czynności podejmowanych w celu ochrony Małoletniego.
- Podejmując czynności, o których mowa w niniejszej sekcji Kierownik zobowiązany jest zapewnić, by postępowanie sprawdzające prowadzone było w sposób nienaruszający prawnie chronionych dóbr Małoletniego oraz innych osób, w tym w szczególności z zachowaniem bezpieczeństwa i poufności danych, a także zadbać, by dokonywane czynności w żaden sposób nie naruszały dobrostanu psychicznego Małoletniego.
Sekcja IV. Zasady postępowania i osoby odpowiedzialne za inicjowanie postępowań prawnych:
- W przypadku podejrzenia, że okoliczności stwierdzone w trybie określonym w Sekcji III mogą stanowić przestępstwo na szkodę Małoletniego, Kierownik zawiadamia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa właściwą jednostkę organizacyjną prokuratury.
- W przypadku podejrzenia, że dobro Małoletniego może być zagrożone Kierownik zawiadamia o takiej okoliczności sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania Małoletniego.
- Kierownik podmiotu leczniczego jest odpowiedzialny za wszczęcie procedury Niebieskiej Karty.
Sekcja V. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia
- W przypadku ujawnienia krzywdzenia Małoletniego zgodnie z postanowieniami Sekcji III, Kierownik podejmuje działania w celu ustalenia planu wsparcia Małoletniego.
- Ustalając plan wsparcia Kierownik powinien uwzględniać przede wszystkim dobro Małoletniego oraz uwzględniać jego wolę.
- Przy ustalaniu planu wsparcia Małoletniego Kierownik może, w miarę możliwości, zasięgać opinii ekspertów, w tym psychologa i adwokata lub radcy prawnego.
Sekcja VI. Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów;
- Kierownik lub osoba przez niego upoważniona dokonuje przeglądu Standardów i oceny ich stosowania nie rzadziej niż raz na 2 lata w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami prawa.
- W razie konieczności aktualizacji Standardów, Kierownik lub osoba przez niego upoważniona, zapoznaje personel placówki z treścią zaktualizowanych Standardów.
Sekcja VII. Przygotowanie personelu do stosowania Standardów
- Kierownik lub osoba przez niego upoważniona zapoznaje personel o treści Standardów niezwłocznie po ich ustaleniu.
- Każdy z Pracowników zobowiązany jest do zapoznania się z treścią Standardów oraz do ich stosowania. Naruszenie Standardów stanowi ciężkie naruszenie obowiązków Pracownika i może stanowić podstawę rozwiązania umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Sekcja VIII. Zasady i sposób udostępniania małoletnim oraz ich rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania
- Kierownik udostępnia Standardy Małoletnim, Opiekunom prawnym oraz Opiekunom faktycznym do zaznajomienia się i ich stosowania poprzez umieszczenie w miejscu ogólnodostępnym w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych oraz na stronie internetowej placówki.
- W trakcie pierwszej wizyty w Przychodni Pracownik punktu obsługi pacjenta/rejestracji informuje Małoletniego, Opiekuna prawnego lub Opiekuna faktycznego o stosowaniu w placówce Standardów oraz o możliwości zapoznania się z nimi w sposób określony w ust. 1.
Sekcja IX. Przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielanie wsparcia małoletniemu. Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego
- Zgłoszenia o zdarzeniach zagrażających Małoletniemu przyjmuje Pracownik punktu obsługi pacjenta/rejestracji lub Pracownik udzielający świadczeń zdrowotnych Małoletniemu.
- Ujawnione lub zgłoszone incydenty lub zdarzenia zagrażające dobru Małoletniego przechowywane są w siedzibie Przychodni.
- W przypadku, gdy zdarzenia lub incydenty zagrażające dobru Małoletniego dotyczą udzielanych świadczeń zdrowotnych lub pozostają w związku z ich udzielaniem albo mają istotne znaczenie dla przebiegu procesu zdrowotnych dokonuje stosownej wzmianki w dokumentacji medycznej Małoletniego.
- Dokumentacja dotycząca ujawnionych lub zgłoszonych incydentów i zdarzeń zagrażających dobru Małoletniego przechowywana jest przez okres 10 lat. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 dokumentacja dołączana jest do dokumentacji medycznej i przechowywana przez okres przechowywanie dokumentacji medycznej.
- Po upływie okresu przechowywania dokumentacja jest niszczona w sposób uniemożliwiający identyfikację osób, których dotyczy.
Sekcja X. Postanowienia końcowe
- Standardy wchodzą w życie z dniem 1 sierpnia 2024 r.
- Każdy Pracownik zobowiązany jest do zapoznania się ze Standardami i do ich stosowania.
- Wszelkie zmiany do Standardów wprowadza Kierownik. Postanowienia pkt.2 stosuje się odpowiednio.